De Valkruidmineermot (Digitivalva arnicella) is een klein bruin microvlindertje dat uitsluitend op Valkruid (Arnica montana) leeft.
Het Valkruid, de plant waarnaar de vlinder vernoemd is, kwam vroeger over een groot deel van Oost-Nederland voor maar is op de meeste plaatsen verdwenen als gevolg van tal van menselijke activiteiten. Met het verdwijnen van deze plant verdwenen ook de op deze plant aangewezen insecten.
In Drenthe zijn nog relatief veel plekken met Valkruid maar ook in onze provincie staat de plant onder grote druk. Gelukkig heeft één van de insecten die van deze plant volledig afhankelijk is, de Valkruidmineermot, het tot op heden weten uit te houden. Van een ooit algemene vlinder is het nu een sterk bedreigde soort geworden . . .
De rupsjes van deze vlinders maken in het najaar lange draadvormige gangmijnen in de bladeren van het Valkruid. Als de bladeren voor de winter afsterven, trekken de jonge rupsen zich terug in de ondergrondse delen van de plant om in het voorjaar weer de bladeren in te kruipen en dan brede plaatvormige bladmijnen te maken. Wanneer de rupsjes volgroeid zijn, verpoppen ze onder een blad en na enkele weken komen de vlinders tevoorschijn.
Dit jaar is er weer een bezoek aan de resterende populaties van de Valkruidmineermot geweest en nu het beheer van de populatie in Tynaarlo dankzij inspanningen van heel veel mensen – met name Landschapsbeheer Drenthe – en ook in Gasselte beter is, lijkt het met het vlindertje op deze locaties iets beter te gaan.
Groot nieuws was het toen wij hoorden, dat in de schitterende bloemrijke graslanden van Willem van Hemmen vermoedelijk een tweede Gasseltse Valkuidmineermotpopulatie zou leven.
Uiteindelijk hebben wij tellingen uitgevoerd bij de najaarsmijnen op deze drie plaatsen. De resultaten zijn als volgt:
Tynaarlo: 50 mijnen; Gasselte: 31 mijnen en in de tuin van Willem van Hemmen telden we maar liefst 156 mijnen. En dat aantal is vermoedelijk ook nog onderteld, want we stonden in de stromende regen toen wij daar aan het tellen waren.
Kortom, er is nog steeds hoop dat we deze vlinder voor onze provincie en daarbij voor ons land kunnen behouden!
Tymo Muus & Ben van As